1 Οκτ 2015

Δράμα: Σώθηκε στο παρά πέντε το τέμενος που στέγαζε την εφημερίδα «ΘΑΡΡΟΣ»

Του Θανάση Πολυμένη
 
ΠΟΛΛΟΙ Δραμινοί συμπολίτες μας, θα έχουν προσέξει εδώ και μερικές εβδομάδες, ότι έχει ξεκινήσει η ανακατασκευή του παλαιού κτηρίου όπου στεγαζόταν μέχρι το 1981, η τοπική εφημερίδα «ΘΑΡΡΟΣ». Από τότε που έκλεισε η εφημερίδα, το κτήριο εγκαταλείφθηκε οριστικά και αφέθηκε στην 


τύχη του, αν και διατηρητέο μνημείο από το 1983. Παρ’ όλα αυτά, για να ανακατασκευαστεί στην ουσία ένα τέτοιο κτήριο, χρειάζονται χρήματα, τα οποία συνήθως δεν έχει ποτέ ένας Δήμος, αλλά ούτε ένας ιδιώτης.

Το κτήριο αγόρασε το 2012 ο Δραμινός επιχειρηματίας κ. Αποστολίδης, ο οποίος διατηρεί και την γνωστή επιχείρηση RAYCAP. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι, σώθηκε το παρά πέντε, ένα κτήριο που άξιζε να σωθεί!

Υπεύθυνη αρχιτέκτονας η κα. Κοραλία Παπαϊωάννου, κόρη του γνωστού Δραμινού αρχιτέκτονα κ. Ηρακλή Παπαϊωάννου, ο οποίος έχει προσφέρει σημαντικές κατασκευές στη Δράμα αλλά και σε άλλα σημεία της χώρας.

Θελήσαμε λοιπόν να δούμε μια πολύ σύντομη ιστορία του κτηρίου, το οποίο, πέρα από την αρχική του χρήση ως τεμένους, στέγασε από το 1929 έως και το 1981 τη γνωστή καθημερινή εφημερίδα της πόλης, την αρχαιότερη ίσως, το «ΘΑΡΡΟΣ». Το κτήριο βρίσκεται στη γωνία των οδών Αγαμέμνονος και Άρμεν, πίσω από το ΙΚΑ. Η κύρια είσοδός του είναι από την πλευρά της οδού Αγαμέμνονος.





Μιναρές του 15ου αιώνα

Όπως μας λέει η κα. Κοραλία Παπαϊωάννου, το κτήριο έχει περάσει από διάφορες χρονολογικές φάσεις κατασκευής. Παλαιότερα, στο σημείο εκείνο υπήρχε ένα τυπικό τζαμί, από το οποίο έχει μείνει ο μιναρές (το υψηλό ημικύκλιο που διακρίνουμε εξωτερικά του κτηρίου επί της οδού Αγαμέμνονος), ο οποίος θεωρείται ότι είναι του 15ου αιώνα, ενώ το υπόλοιπο κτήριο είναι μεταγενέστερο.

Το ημικύκλιο που διακρίνεται σήμερα και έχει απομείνει, είναι η βάση του μιναρέ, ο οποίος ουσιαστικά ήταν πολύ ψηλότερος, καθώς μετά το 1920, όταν σταμάτησε να λειτουργεί και ως τζαμί, καθαιρέθηκε. Το κτήριο που υπάρχει σήμερα, σύμφωνα με μια επιγραφή που βρίσκεται στο κτήριο, χρονολογείται από το 1806 και μάλιστα λέγεται ότι ανακαινίστηκε εκείνη την περίοδο. Που σημαίνει ότι υπήρχε κάτι παλαιότερα το οποίο φτιάχτηκε.

Ο σεισμός του 1929

Όπως μας εξηγεί η κα. Παπαϊωάννου, όταν το 1929 γίνεται ένας μεγάλος σεισμός στη Δράμα, καταστρέφεται ένα μέρος του κτηρίου. Ο σεισμός του 1929 κατέστρεψε επίσης πολλά κτήρια της εποχής στην πόλη. Στην ανακαίνιση που γίνεται στη συνέχεια, δημιουργούνται οι τοιχογραφίες που σώζονται ακόμα και σήμερα έστω σε κακή κατάσταση, περί το 1930 και οι οποίες είναι προφανώς μεταγενέστερες του κτηρίου.

Όλα αυτά τα χρόνια συνέχισε να λειτουργεί ως τέμενος χωρίς διακοπή. Η λειτουργία του ως τέμενος, πρέπει να σταμάτησε στα τέλη του 1920. Ενδεχομένως την περίοδο με την ανταλλαγή πληθυσμών εκείνα τα χρόνια, να έχει στεγάσει και πρόσφυγες, καθώς φαίνεται ότι  υπήρχαν διαχωριστικοί τοίχοι που χώριζαν δωμάτια, που σήμερα δεν υπάρχουν.

 Το 2012 στην REYCAP

Τέλος, από το 1929 έως το 1981, στεγάζεται η εφημερίδα «ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ». Από το 1981 και μετά που κλείνει η εφημερίδα και δεν χρησιμοποιείται το κτήριο, αρχίζει σιγά-σιγά η φθορά του και καταρρέει. Το 2012, το κτήριο αγοράζεται από την REYCAP με σκοπό να το αποκαταστήσει και να το αναδείξει ως αίθουσα πολιτισμού.

Από το 1983, το κτήριο έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο και προφανώς πέρασε μέσα από μια δύσκολη διαδικασία μέχρι να αρχίσει η ανακατασκευή του, καθώς χρειάστηκαν χρονοβόρες διαδικασίες.

Η κα. Κοραλία Παπαϊωάνου, μας εξηγεί ότι αυτή τη στιγμή γίνεται η αποκατάσταση του κτηρίου. Αρχικά γίνεται μια μελέτη για το πώς έχει κατασκευαστεί το κτήριο, ποιο είναι προγενέστερο, ποιο είναι μεταγενέστερο, σε τι κατάσταση βρίσκεται το μνημείο και κατόπιν αξιολογούνται όλα τα στοιχεία που υπάρχουν. Τέλος, αποφασίζεται ο τρόπος με τον οποίο θα αποκατασταθεί το μνημείο.

Αν ορισμένα πράγματα είναι αξιόλογα και πρέπει να κρατηθούν, άλλα που είναι μεταγενέστερες επεμβάσεις και δεν είναι αξιόλογα και καταλήγουμε στη μορφή που θα έχει το κτήριο. Σαφέστατα πρέπει να έχει κάποια σχέση με το παρελθόν του.

Η μορφή του 1830

Σε ερώτησή μας, τι θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε με την αποκατάσταση του κτηρίου, η κα. Παπαϊωάννου μας λέει:

«Ουσιαστικά θα είναι η μορφή που είχε το 1830. Θα είναι ένα πέτρινο κτήριο, με μια εξωτερική στοά.  Ο χώρος αυτός θα βγαίνει μπροστά και θα έχει ξύλινες κολόνες και θα είναι καλυμμένο με τετράριχτη στέγη. Μπροστά οι τοιχογραφίες του θα συντηρηθούν ώστε να στερεωθούν, θα καθαριστούν από τα διάφορα επιχρίσματα κτλ.

Η αλήθεια είναι ότι δεν του λείπει τίποτα ιδιαίτερο, παρά μόνο η στέγη, η οποία θα αποκατασταθεί πλήρως. Εσωτερικά θα έχει έναν μικρό εξώστη γιατί είχε και έχουμε βρει τα στοιχεία που υπήρχαν, ένας γυναικωνίτης ουσιαστικά. Στα τεμένη, αυτός ο εξώστης ήταν είτε για τις γυναίκες, είτε για επίσημα πρόσωπα. Δεν είναι ξεκάθαρη η χρήση τους ακριβώς.»
Στο κτήριο δεν θα υπάρχουν μοντέρνα στοιχεία, παρά μόνο αυτά που θα μπορούμε να καταλάβουμε ότι είναι καινούρια και όσα είναι τα παλαιά που έχουν κρατηθεί, ενώ η τελική του χρήση θα είναι χώρος πολιτισμού. Θα μπορούν να γίνονται εκθέσεις, ομιλίες, παρουσιάσεις βιβλίων. Θα έχει γενικά μια ήπια χρήση.

 Η κατεδάφιση του διπλανού κτηρίου

Κολλητά με το τέμενος, υπήρχε ένα δίπατο κτήριο, το οποίο αγοράστηκε και αυτό από την REYCAP, προκειμένου να κατεδαφιστεί για να συμβάλει στην ανάδειξη του μνημείου. «Ήταν ένα κτήριο κολλημένο πάνω στο μνημείο. Το διατηρητέο, ουσιαστικά, δεν είχε χώρο, δεν είχε αυλή καθόλου. Οπότε κατεδαφίζοντας αυτό, θα έχουμε μια καλύτερη άποψη για την κατάσταση που βρίσκεται και εκείνος ο τοίχος και το πώς θα επέμβουμε στην ενίσχυσή του, και θα ανοίξει γύρω-γύρω όλο το μνημείο, θα διαμορφωθεί μια αυλή και θα γίνει πιο ευχάριστος ο χώρος», καταλήγει η κα Παπαϊωάννου.