Οι γλυκές στιγμές ενός... Πικραμμένου

Άνθρωποι που ζουν καθημερινά από κοντά τον υπηρεσιακό πρωθυπουργό μιλούν για έναν άνθρωπο απόλυτα ισορροπημένο ανάμεσα στην εργασία και τη ζωή, ενώ εξαίρουν το ήθος, την ευρυμάθειά του και την αίσθηση του χιούμορ που τον διακρίνει.

Όταν σε ενάμιση μήνα από σήμερα ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός Π. Πικραμμένος ολοκληρώσει τη σύντομη πολιτική θητεία του και τη μακρόχρονη σταδιοδρομία του στο δικαστικό σώμα (30 Ιουνίου συμπληρώνει το ανώτατο όριο των 67 ετών), μόνο... πικραμένος δεν θα μπορεί να νιώθει αποχωρώντας, γι' αυτά που αφήνει πίσω του και αυτά που έχει μπροστά του.

Η 36χρονη δικαστική πορεία του τον γέμισε διακρίσεις και τον έφερε στα κορυφαία κλιμάκια της Δικαιοσύνης, υπηρετώντας την ως πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας την τελευταία 3ετία και ως πρόεδρος του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου. Και η ιδιότητά του αυτή, μέσα από τις συνταγματικά προβλεπόμενες διαδικασίες, τον έφερε προσωρινά στο «τιμόνι» της χώρας για κάτι παραπάνω από έναν μήνα, σε μια εξαιρετικά κρίσιμη και λεπτή περίοδο.

Αλλά και αυτά που τον περιμένουν (αν δεν «κολλήσει» από το «σαράκι» της πολιτικής, πράγμα μάλλον αδύνατον) είναι εξίσου σημαντικά για εκείνον, έναν άνθρωπο απόλυτα ισορροπημένο ανάμεσα στην εργασία και στη ζωή, που ξέρει να αναγνωρίζει και τις μικρές, αλλά τόσο ουσιαστικές χαρές που προσφέρει καθημερινά η ζωή: από τη μουσική, το βιβλίο, το θέατρο, μέχρι το καλό φαγητό, τη θάλασσα, το ψαροντούφεκο, τη μηχανή.

Καθημερινές απολαύσεις και «αδυναμίες» που ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός προσπαθεί να έχει πάντα σαν ένα αναπόσπαστο κομμάτι της προσωπικής του ζωής, όποτε του το επιτρέπουν ο πανδαμάτωρ χρόνος και οι ατελείωτες υπηρεσιακές υποχρεώσεις.

Ένα δείγμα γραφής για τις αντιλήψεις του κατέδειξαν οι πρώτες κινήσεις του να ζητήσει ουσιαστικά την αμισθί προσφορά όλων των κορυφαίων συνεργατών του και μη, για το κρίσιμο αυτό διάστημα. Κατέγραψαν όμως και ένα μικρό δείγμα της συμπεριφοράς και του χαρακτήρα του: εξαιρετικά ευγενής, μειλίχιος, με ένα χαμογελαστό πρόσωπο που σε προδιαθέτει ότι έχεις να κάνεις με έναν καλό άνθρωπο, σχεδόν πάντα έτοιμος να μπει στον πειρασμό να πει ένα καλό αστείο, ακόμα και όταν υπάρχει ένταση, αποφορτίζοντας την ατμόσφαιρα.

Ξεχωριστή εμπειρία

Οι πρώτες μέρες στο «τιμόνι» μόνο εύκολες δεν μπορούν να θεωρηθούν, ακόμα και για έναν άνθρωπο που έχει ζυμωθεί σε πολύωρες διασκέψεις, σε ατέρμονες συζητήσεις και αντιπαραθέσεις επιχειρημάτων. Η συγκρότηση και μόνο της υπηρεσιακής κυβέρνησης ήταν προφανώς μια ξεχωριστή εμπειρία, γιατί είναι άλλο να ισορροπείς ανάμεσα στους κανόνες και στην αίσθηση του δικαίου, και άλλο ανάμεσα στις πολυποίκιλες πολιτικές επιθυμίες και παλινωδίες.

Αγχωμένος και νευρικός από το βάρος και την πίεση των πρώτων ημερών, βρήκε «ήσυχο λιμάνι» μόνο στο σπίτι του στην Πολιτεία, κοντά στη σύζυγό του Αθηνά και την κόρη του Καρολίνα, τις δύο μεγάλες του αγάπες, αλλά και στην πάντα ψυχοθεραπευτική συνδρομή της αγαπημένης του κλασικής μουσικής που τον συνοδεύει παντού: στο σπίτι, το γραφείο, το αυτοκίνητο, και που πολύ θα ήθελε να τον συνοδεύει και... στα μακροβούτια του στη θάλασσα, σαν μουσική υπόκρουση στο μεγαλείο που κρύβει το βαθύ γαλάζιο της νησιωτικής Ελλάδας που λατρεύει.

Μια πρώτη γεύση της πολιτικής πήρε «ξώφαλτσα» ο Π. Πικραμμένος το διάστημα 1991-93, όταν ως πάρεδρος ΣτΕ πρόσφερε τις νομικές υπηρεσίες του ως σύμβουλος πρωθυπουργού σε θέματα δημοσίου δικαίου επί πρωθυπουργίας Κ. Μητσοτάκη, με τον οποίο (και την υπόλοιπη οικογένειά του) λέγεται ότι διατηρεί καλές σχέσεις.

Εκτοτε, οι «πρεμιέρες» του σε αξιώματα έχουν συνοδευτεί από ατυχή περιστατικά. Την πρώτη μέρα που ανέλαβε πρόεδρος ΣτΕ, στις αρχές Ιουλίου του 2007, άγνωστοι τοποθέτησαν εμπρηστικό μηχανισμό στο υπηρεσιακό αυτοκίνητο, έξω από το ΣτΕ, που χρησιμοποιούσε ο μέχρι την ημέρα εκείνη απερχόμενος πρόεδρος Γ. Παναγιωτόπουλος. Ομως και την πρώτη μέρα που ανέλαβε υπηρεσιακός πρωθυπουργός είχε την ατυχία να μείνει το προσωπικό του αυτοκίνητο από μπαταρία έξω από το Μέγαρο Μαξίμου.

Η μοτοσικλέτα

Πάντως η ίδια ατυχία δεν τον «κυνηγά» στις περιπλανήσεις με τη μηχανή του. Παλαιότερα είχε την ευκαιρία με μια Honda enduro να οργώνει νησιωτικούς ως επί το πλείστον δρόμους, αναζητώντας τις καλύτερες και πιο απομονωμένες παραλίες. Αν και δεν χρησιμοποιεί πλέον τη μηχανή παρά σε ειδικές περιστάσεις για να «ξεσκάσει», δεν είναι και λίγες οι φορές που έχει φύγει από το δικαστήριο σε βιαστικές δουλειές με την υπηρεσιακή μοτοσικλέτα του αστυνομικού - συνοδού, φορώντας βέβαια πάντα κράνος που του εξασφαλίζει την ανωνυμία μέσα στο πλήθος.

Οι δικαστές και οι δικηγόροι που τον γνωρίζουν καλά μιλούν με τα καλύτερα λόγια για το ήθος, την ευρυμάθεια, την επιστημοσύνη του, για το ότι είναι άνθρωπος που προσέχει και ακούει τον άλλον. Οι φίλοι του μιλούν επίσης για έναν άνθρωπο που ξέρει και τιμά ιδιαιτέρως το καλό φαγητό και ποτό (έχει λένε αδυναμία στο νησιώτικο τσίπουρο). Κάποιοι μάλιστα τον πειράζουν -ξέροντας την επιθυμία του για ένα καλό πούρο μετά το φαγητό- ότι θα βρεθεί μπροστά σε... σύγκρουση καθηκόντων, άμα φθάσει στην Ολομέλεια ΣτΕ το νομοθετικό πλαίσιο που απαγορεύει το κάπνισμα.

Οσοι έχουν παρευρεθεί και σε κάποιες εορταστικές εκδηλώσεις στο αίθριο του ΣτΕ έχουν γίνει μάρτυρες της δεινότητας και ευλυγισίας του στον χορό. Στον λίγο ελεύθερο χρόνο του σημαντική θέση έχουν το λογοτεχνικό βιβλίο, το θέατρο, ο κινηματογράφος. Ομως αυτό που είναι ίσως πιο σημαντικό για εκείνον είναι η θάλασσα, το κολύμπι και το ψαροντούφεκο, η γαλήνη που προσφέρουν οι πανέμορφες ελληνικές ακτές. Κάπου σε μια βραχώδη παραλία της Μυκόνου έχει και το εξοχικό του, και δεν είναι λίγες οι φορές που οι «ψαριές» του έχουν εξασφαλίσει το γεύμα της ημέρας.

Η σχέση του με τη θάλασσα και το γεγονός ότι αποτελεί για τον ίδιο ένα σημείο αναφοράς, δεν φαίνεται από το ότι δέχθηκε να βουτήξει στα «βαθιά νερά» αυτήν τη δύσκολη περίοδο, αλλά και από το ότι ζήτησε στο πρώτο Υπουργικό Συμβούλιο τη συνδρομή όλων για να φέρουμε τη χώρα σε «ήσυχο λιμάνι»...

Απεχθάνεται τη γραφειοκρατία

Ο πιο αυστηρός κριτής της Δικαιοσύνης

Ανθρωπος που «δεν μασά τα λόγια» του ο Π. Πικραμμένος, δεν ήταν λίγες οι φορές που με την ιδιότητα του προέδρου μίλησε για τα κακώς κείμενα στον χώρο της διοίκησης, αλλά και της Δικαιοσύνης, πικραίνοντας πολλούς. Πρόσφατα μιλώντας για τη δύσκολη περίοδο που περνά η χώρα εξέφρασε την έντονη ανησυχία του για το γεγονός ότι η οικονομική κρίση εξελίσσεται σε κρίση ηθικών αξιών.

Αίσθηση είχαν προκαλέσει σε πρόσφατη δικαστική συνέλευση οι επισημάνσεις του ότι «η Δικαιοσύνη καλείται να επιτελέσει έναν ρόλο που δεν της ανήκει, να λύσει όλα τα μείζονα κοινωνικά προβλήματα, να υποκαταστήσει τη λειτουργία της διοίκησης που κακολειτουργεί και ενός ανύπαρκτου κράτους».

Επανειλημμένως επέκρινε τα φαινόμενα κακοδιοίκησης στη χώρα μας που παράγουν συνεχώς νέες δίκες, καθώς και τη «δικομανή» συμπεριφορά του Δημοσίου ακόμα και για λυμένα νομικά ζητήματα.

Απαντώντας σε πολιτικές αιτιάσεις ότι η λειτουργία της Δικαιοσύνης «μπλοκάρει» την ανάπτυξη, «πέταξε πίσω το μπαλάκι» στην πολιτική εξουσία, διερωτώμενος εάν ευθύνεται η Δικαιοσύνη που δεν έχουμε ακόμα Κτηματολόγιο, Δασολόγιο κ.λπ.

Αιχμηρά σχόλια

Κάλεσε, μάλιστα, το κράτος να δώσει εκείνο πρώτο το παράδειγμα για την εφαρμογή των νόμων, σημειώνοντας ότι δεν μπορεί το ΣτΕ να εγκρίνει τους περιβαλλοντικούς όρους των ΧΥΤΑ και η εκτελεστική εξουσία να ανέχεται όσα συνέβησαν στην Κερατέα ή να μην επιτελεί το καθήκον της απέναντι στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας.

Τα αιχμηρά του σχόλια δεν έχουν λείψει ούτε από την έδρα, καθώς δεν δίστασε να επικρίνει το γεγονός ότι έχει μετακυλιστεί στις πλάτες της Δικαιοσύνης, και του ΣτΕ ειδικότερα, η ευθύνη για την επίλυση συσσωρευμένων προβλημάτων που δεν επέλυσε για χρόνια η εκτελεστική εξουσία.

Πράγματι, στο ΣτΕ εκκρεμούν τώρα σε «πιλοτικές δίκες», που εκείνος προσδιόρισε στην Ολομέλεια και σε άλλες μείζονες συνθέσεις, το σύνολο των μέτρων υποβάθμισης των εργασιακών δικαιωμάτων, το ενιαίο βαθμολόγιο - μισθολόγιο, οι περικοπές των συντάξεων, η εφεδρεία, το σύνολο των φορολογικών μέτρων, η «τακτοποίηση» των ημιυπαίθριων και των αυθαιρέτων, το «κούρεμα» των ομολόγων, η νομοθεσία για τα ΑΕΙ κ.λπ.

Ανετος και πάντα με χιούμορ στην καθημερινή επικοινωνία του, δεν διστάζει να δείξει και το αυστηρό πρόσωπο απέναντι σε όσους είναι ασυνεπείς, καθυστερούν την απονομή δικαιοσύνης ταλαιπωρώντας τους πολίτες, και έχει προκαλέσει για τον λόγο αυτόν και μισθολογικές περικοπές. Δεν δίστασε επίσης να τα βάλει με δήμαρχο που φώναζε συνεχώς μέσα στη δικαστική αίθουσα, ζητώντας την προσωρινή κράτησή του, μέχρι που ηρέμησαν τα πνεύματα.

Αλλες φορές σχολιάζει με χιούμορ τις αργόσυρτες αγορεύσεις δικηγόρων που ταλαιπωρούν το δικαστήριο. Σε μία από αυτές, όταν ένας δικηγόρος επέμενε να αναλύει ξανά και ξανά σε μια πολεοδομική υπόθεση γιατί έχει εξαντληθεί η «φέρουσα ικανότητα» της περιοχής, του είπε χαμογελαστά: Τελειώνετε όμως σας παρακαλώ, γιατί έχει εξαντληθεί και η δική μας αντοχή.

Ο Π. Πικραμμένος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945 και ο πατέρας του, Οθων, ήταν ιδιοκτήτης της εταιρείας ελληνικού και ξένου Τύπου που είχε ιδρύσει ο παππούς του στην Πάτρα. Απόφοιτος της Γερμανικής Σχολής Αθηνών, σπούδασε στη Νομική Αθήνας με μεταπτυχιακά στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων, όπου μετεκπαιδεύτηκε και σε επόμενη φάση στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Μιλά άπταιστα γαλλικά, γερμανικά και αγγλικά, αφού εργάστηκε για ένα διάστημα και σε μεγάλο δικηγορικό γραφείο του Λονδίνου το 1972, πριν επιστρέψει στην Ελλάδα και πετύχει στον διαγωνισμό του ΣτΕ, αναλαμβάνοντας δικαστικά καθήκοντα από το 1976.

Δικαστικές υποθέσεις

Μνημόνιο, αυθαίρετα και χαράτσι

κρισιμότερη υπόθεση στην οποία προήδρευσε ήταν προφανώς η δίκη για το μνημόνιο, που κρίθηκε τελικά συνταγματικό. Οσοι γνωρίζουν πρόσωπα και καταστάσεις, ξέρουν ότι πολλοί στο ΣτΕ έδωσαν τη συνταγματική τους ανοχή με «βαριά καρδιά» (αφού τυχόν ανατροπή των μέτρων θα προκαλούσε εμπλοκές και αδιέξοδα). Ισως γι' αυτό και υπάρχει στην απόφαση ως έμμεση προειδοποίηση για κάθε επόμενο μέτρο και ως όριο συνταγματικής ανοχής η τυχόν παραβίαση της ανθρώπινης αξίας και της αξιοπρεπούς διαβίωσης.

Πρόσφατα προεδρεύοντας στην Επιτροπή Αναστολών της Ολομέλειας «μπλόκαρε» την «τακτοποίηση» αυθαιρέτων νέας γενιάς που δεν στηριζόταν σε αεροφωτογραφίες και δημόσια έγγραφα, ενώ στη δίκη για το «χαράτσι» της ΔΕΗ έκρινε συνταγματικό το μέτρο λόγω της δημοσιονομικής κρίσης, αλλά αντισυνταγματική τη διακοπή του ρεύματος.

Μουσείο και γήπεδο

Στο παρελθόν ήταν εισηγητής στην υπόθεση που «ξεμπλόκαρε» το Μουσείο Ακρόπολης, ενώ πίκρανε τους φιλάθλους της ΑΕΚ συμβάλλοντας στο «μπλοκάρισμα» της κατασκευής γηπέδου στη Ν. Φιλαδέλφεια, γιατί υπήρχαν συνταγματικά ανεπίτρεπτες μεγάλες εμπορικές προσθήκες στο άλσος. Οσοι τον ξέρουν λένε ότι το ίδιο θα έλεγε και στην περίπτωση που η υπόθεση αφορούσε τον αγαπημένο του Ολυμπιακό, καθώς δεν θα έκανε ποτέ διακρίσεις και θα τηρούσε απαρέγκλιτα τη νομιμότητα. Στη δίκη για τη διαγραφή του θρησκεύματος από τις ταυτότητες είχε υποστηρίξει ότι το Σύνταγμα δεν επιβάλλει, αλλά ούτε απαγορεύει την προαιρετική αναγραφή του.

Μετείχε σε συνθέσεις που έκριναν καταχρηστικούς τους Γενικούς Ορους Συναλλαγών που επέβαλλαν οι τράπεζες. Εκρινε αντισυνταγματική την προσωποκράτηση για χρέη στο Δημόσιο, αλλά και τη νομοθεσία που επέβαλλε περιορισμούς στα βυτιοφόρα, κρίνοντας ότι πρέπει να υπάρξει απελευθέρωση με βάση τις συνταγματικές διατάξεις για την οικονομική ελευθερία. Εχει κρίνει αντισυνταγματική την εξομοίωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων μεταξύ ΤΕΙ και ΑΕΙ, ενώ έχει «μπλοκάρει» 17 παρανομίες στις εγκυκλίους που συνόδευαν τη δασοκτόνα νομοθεσία του 2003.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ

Πηγή: www.ethnos.gr

Share