Το άγχος των σχολικών εξετάσεων!

«Η επιτυχία μπλοκάρεται με το να επικεντρώνεσαι σε αυτήν και να τη σχεδιάζεις. Η επιτυχία είναι ντροπαλή, δεν θα έρθει όσο παρακολουθείς.   Tennessee Williams

Όσο πλησιάζει η περίοδος των εξετάσεων για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, τόσο περισσότερο, γονείς και μαθητές εστιάζουν την προσοχή τους στη λέξη «επιτυχία». Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία άγχους η οποία συνδέεται με το φόβο της αποτυχίας. Το άγχος μπορεί να είναι ωφέλιμο για το μαθητή αλλά από την άλλη, μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για αυτόν. Όταν το άγχος κινητοποιεί το μαθητή να αναλάβει δράση προκειμένου να πετύχει τους στόχους του, τότε χαρακτηρίζεται ως ευεργετικό. Όταν όμως εμφανίζεται σε υψηλά επίπεδα με αποτέλεσμα ο μαθητής να μην μπορεί να εκμεταλλευτεί τις θετικές ιδιότητές του, τότε, δημιουργείται ο κίνδυνος να χάσει τον έλεγχο της κατάστασης και να μη μπορεί να τη διαχειριστεί. Αυτό συμβαίνει γιατί ο μαθητής δεν επικεντρώνεται στην προετοιμασία του καθεαυτή αλλά και στην αντιμετώπιση του άγχους του.

Τα υψηλά επίπεδα άγχους στους μαθητές εκφράζονται με διαφορετικούς τρόπους. Ένας από αυτούς, είναι μέσω ψυχοσωματικών συμπτωμάτων, συμπτωμάτων δηλαδή που σχετίζονται με το σώμα αλλά δεν προκαλούνται από δυσλειτουργίες του οργανισμού (δυσκολία στον ύπνο, μειωμένη όρεξη για φαγητό, πόνοι σε διάφορα σημεία του σώματος όπως το κεφάλι ή η κοιλιακή χώρα, ταχυκαρδία, εφίδρωση, ναυτία…). Ένας ακόμη τρόπος εκδήλωσης των υψηλών επιπέδων άγχους είναι μέσω αλλαγών που συμβαίνουν στο μαθησιακό προφίλ του μαθητή (πχ. δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί, να οργανώσει την ύλη του, να ανακαλέσει ύλη που έχει μελετήσει και αφομοιώσει…). Τέλος, το υψηλό άγχος μπορεί να εκφράζεται μέσω δυσκολιών στο συναίσθημα και στη συμπεριφορά (πχ. ο μαθητής μπορεί να είναι νευρικός και ευερέθιστος, να απομονώνεται και να αποφεύγει διάφορες κοινωνικές καταστάσεις, να έχει αρνητικές σκέψεις, να έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση…).

Η αντιμετώπιση του άγχους των εξετάσεων γίνεται αρκετά πιο αποτελεσματική όταν διαπιστωθεί τί ακριβώς φοβίζει το μαθητή. Ο μαθητής μπορεί να φοβάται μήπως απογοητεύσει τους γονείς του ή τους καθηγητές του. Επίσης, φοβάται μήπως δεν φανεί αντάξιος των συμμαθητών του και τέλος, μήπως δεν ανταποκριθεί σε αυτό που προσμένει από τον εαυτό του και αναβάλλει τα σχέδιά του.

Η πιο αντικειμενική προσέγγιση του ζητήματος καθώς και ο ξεκάθαρος διαχωρισμός των επιδόσεων του μαθητή από την αξία του σαν προσωπικότητα είναι οι βασικοί τρόποι με τους οποίους μπορούν να αντιμετωπιστούν αυτοί οι φόβοι. Οι γονείς, θα πρέπει να αποδεχτούν το άγχος του ως κάτι φυσιολογικό, ως κάτι που συμβαίνει σε όλους και να τον βοηθήσουν να συνειδητοποιήσει ότι οι εξετάσεις δεν θα καθορίσουν ολόκληρη τη ζωή του. Έτσι, θα του παρέχουν την απαραίτητη υποστήριξη. Τέλος, είναι σημαντικό για το μαθητή να μην επιβαρύνουν τον μαθητή με το δικό τους άγχος πιέζοντάς τον να αποδώσει πέρα από τα όριά του.

Πριν αλλά και κατά τη διάρκεια των εξετάσεων είναι πολύ σημαντικό για το μαθητή να γνωρίζει τί ακριβώς γνωρίζει. Όσο πιο βέβαιος είναι για το τί ακριβώς γνωρίζει τόσο πιο καλό έλεγχο της κατάστασης έχει. Επίσης, ο μαθητής θα πρέπει να δημιουργήσει ένα πρόγραμμα βάσει του οποίου θα προχωρήσει σε καταμερισμό της ύλης. Ιδιαίτερης σημασίας είναι οι επαναλήψεις καθώς και οι συζητήσεις σε ομάδες συμμαθητών. Μέσα από την επανάληψη και την αλληλοϋποστήριξη θα εμπεδώσει καλύτερα αρκετές πληροφορίες. Ακόμη, βασικές για την καλύτερη απόδοση του μαθητή είναι η καλή διατροφή και ξεκούραση καθώς και η γυμναστική. Επιπλέον, και μαθητές αλλά και γονείς δεν πρέπει να ξεχνάνε το πόσο σημαντικό είναι το διάλειμμα. Λίγες ώρες χαλάρωσης μακριά από το διάβασμα, είτε μαζί με φίλους είτε χωρίς, είναι ιδιαίτερα αναζωογονητικές. Τέλος, θα ήταν ιδιαίτερα επωφελή για το μαθητή να συζητήσει και να βρει μαζί με τους γονείς του και ίσως με κάποιον εκπαιδευτικό μερικούς τρόπους τους οποίους θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει σε κάποιες ενδεχόμενες  «δύσκολες στιγμές» ιδιαίτερου άγχους και πανικού.

Βιβλιογραφία:

ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Κεφαλληνίας, 2009, Το Άγχος των Εξετάσεων

Share