Παιδική παχυσαρκία!

Η παιδική παχυσαρκία αποτελεί σήμερα έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους της δημόσιας υγείας στην πλειοψηφία των αναπτυγμένων χωρών. Πρόκειται για μια επείγουσα υπόθεση καθότι ένα στα πέντε παιδιά είναι παχύσαρκο, ποσοστό το οποίο αυξήθηκε δραματικά μέσα στα τελευταία δέκα χρόνια. Αποτελεί μείζονα παράγοντα κινδύνου όχι μόνο για την υγεία των παιδιών αλλά και στη μετέπειτα ζωή τους ως ενήλικες. 

Συμβάλλει στην ανάπτυξη σχετικών ασθενειών, όπως οι καρδιοπάθειες και ο διαβήτης τύπου 2 και μειώνει το προσδοκώμενο όριο ζωής μέχρι και 13 χρόνια. Έτσι, ενώ παλαιότερα υπήρχε σοβαρό πρόβλημα υποθρεψίας και έλλειψης τροφής, σήμερα η μάστιγα της νέας γενιάς είναι το αυξημένο σωματικό βάρος.

Η παχυσαρκία παρουσιάζει αυξητικές τάσεις σε παγκόσμια κλίμακα και κυρίως στην παιδική ηλικία:

Τελευταία στατιστικά δεδομένα που παρουσιάστηκαν σε σχετικά ιατρικά συνέδρια μιλούν για περίπου 4 στα 10 παχύσαρκα παιδιά, κάτω των δέκα ετών. Από αυτά μάλιστα πάλι 4 στα 10 έχουν τουλάχιστον ένα γονιό παχύσαρκο, ενώ η μεγάλη πλειοψηφία έχουν και τους δύο.

Το ΙΝΚΑ-Ινστιτούτο Καταναλωτών χαρακτηρίζει την παιδική παχυσαρκία και την αλματώδη αύξηση της ως “βραδυφλεγή βόμβα”. Η παχυσαρκία θεωρείται η επιδημία της εποχής και λόγω των σοβαρών προβλημάτων που αυτή δημιουργεί (στεφανιαία νόσο, διαβήτη, υπερλιπιδαιμίες κ.ά.) πρέπει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά από τους υπεύθυνους φορείς. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η Παχυσαρκία αποτελεί μία από τις τρεις σημαντικότερες αιτίες θανάτου για τους κατοίκους των “αναπτυγμένων χωρών” του Δυτικού Κόσμου.

Στη μεγάλη πλειοψηφία των παιδιών με παχυσαρκία, δεν υπάρχουν παθολογικά αίτια. Η παχυσαρκία είναι ένα τυπικό παράδειγμα πολυπαραγοντικής νόσου και πρέπει να θεωρείται ως το αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων όπως οι ψυχολογικοί, περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί παράγοντες, η κληρονομικότητα και η λανθασμένη διατροφή.

Τόσο τα γονίδια όσο και το περιβάλλον επιδρούν στην εμφάνιση της παιδικής παχυσαρκίας. Τα παιδιά των οποίων και οι δυο γονείς είναι παχύσαρκοι έχουν 80% πιθανότητα να γίνουν παχύσαρκα και ο κίνδυνος αυτός πέφτει στο 40% αν μόνο ο ένας γονιός είναι παχύσαρκος και στο 8% αν κανείς από τους γονείς δεν είναι παχύσαρκος.

Το πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας έχει λάβει σοβαρότατες διαστάσεις και η αιτιολογία του έχει να κάνει τόσο με την οικογένεια, όσο και με το γενικότερο κοινωνικό περιβάλλον

Ορισμένα διατροφικά προβλήματα που δημιουργούνται εξαιτίας της έλλειψης χρόνου και δυσκολίας οικογενειακού προγραμματισμού  είναι:

Λόγω πίεσης χρόνου, τα παιδιά δεν τρώνε πρωινό και έχουν ακατάστατα γεύματα γενικότερα.

Σερβίρουν μόνα τους το μεσημεριανό (επομένως δεν υπάρχει έλεγχος της ποσότητας) και η διαδικασία του γεύματος δεν γίνεται σε επίπεδο οικογένειας, αλλά ατομικά.

Καταναλώνεται συχνά φαγητό απέξω.

Τα παιδιά διαθέτουν χρήματα για την αγορά τροφίμων από την καντίνα του σχολείου ή το ψιλικατζίδικο της γειτονιάς. Εκεί τα περισσότερα τρόφιμα είναι πλούσια σε λίπος, ζάχαρη και αλάτι, συστατικά που υποβαθμίζουν την ποιότητα, όμως τα κάνουν πιο δελεαστικά για τους μικρούς καταναλωτές.

Οι γονείς λόγω της έλλειψης χρόνου υποκύπτουν συχνά στις απαιτήσεις του παιδιού ετοιμάζοντας εκ των προτέρων «ειδικό» φαγητό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περιορίζεται σημαντικά η ποικιλία στη διατροφή.

Τα παιδιά μένουν πολλές ώρες μόνα στο σπίτι, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει έλεγχος της ποσότητας και του είδους τροφίμων που καταναλώνουν.

Η χρήση τροφίμων και ποτών ως μέσα ανταμοιβής, επιβράβευσης ή τιμωρίας καλλιεργεί την ιδέα ότι το φαγητό έχει τη δύναμη να προκαλεί ευχάριστα ή δυσάρεστα συναισθήματα, να ανακουφίζει ή να υποκαθιστά την ανθρώπινη παρουσία. Έτσι, τα παιδιά μαθαίνουν από μικρή ηλικία να χρησιμοποιούν το φαγητό για να καλύψουν άλλα συναισθήματα, όπως στενοχώρια, άγχος, βαρεμάρα.

Στην ελληνική κοινωνία πολλά παιδιά περνούν αρκετό χρόνο με τον παππού και τη γιαγιά οι οποίοι, άθελά τους, συχνά συνεισφέρουν στις κακές διατροφικές συνήθειες. Μαθημένοι από την εποχή τους, όπου το αυξημένο βάρος ήταν ένδειξη υγείας, ευζωίας και υψηλού κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου, διατηρούν ακόμα τη νοοτροπία ότι ένα παχουλό παιδί «σφύζει από υγεία». Έτσι συχνά προσφέρουν γενναίες μερίδες φαγητού και τα κακομαθαίνουν με γλυκά και σοκολάτες

Τα παχύσαρκα παιδιά έχουν συνήθως χαμηλή αυτοεκτίμηση και φτωχή εικόνα του εαυτού τους. Αντιμετωπίζουν αρκετά ψυχολογικά προβλήματα καθώς επίσης συμπτώματα αϋπνίας και σωματικά προβλήματα π.χ. οστικά. Ως ενήλικες είναι πιο πιθανό να είναι παχύσαρκοι με καρδιαγγειακά νοσήματα.

Η λύση στο πρόβλημα της παχυσαρκίας τόσο για τα παιδιά όσο και για τους ενήλικες είναι σύνθετο και δύσκολο. Δεν είναι θέμα μόνο να πιέσουμε και να πείσουμε τα παιδιά να μην τρώνε πολύ. Είναι ένα πρόβλημα που για να λυθεί απαιτεί την παρέμβαση της πολιτείας, του σχολείου, των γονέων. Κάθε παιδί είναι διαφορετικό και θα πρέπει να εξετάζεται ξεχωριστά για τα αίτια που το οδήγησαν σε υπερβολικό βάρος.

Οι γονείς θα πρέπει να ενδιαφερθούν περισσότερο για το τι τρώνε τα παιδιά τους στο σπίτι αλλά και στο σχολείο. Να ενθαρρύνουν τα παιδιά να προτιμούν το σπιτικό φαγητό από  την εύκολη επιλογή του fast food και από χαμηλής θρεπτικής αξίας τρόφιμα και σνακ. Ακόμα θα πρέπει να αποφεύγουν την επιβράβευση του παιδιού για τις επιδόσεις του στο σχολείο ή αλλού με την προσφορά σοκολάτας, άλλων γλυκών ή με την έξοδο σε κάποιο ταχυφαγείο.

Επειδή η παχυσαρκία δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της κακής διατροφής αλλά και της περιορισμένης άσκησης θα πρέπει να ωθήσουν τα παιδιά να γίνουν πιο δραστήρια.  Τελευταία στοιχεία έχουν δείξει μεγάλη αύξηση των ωρών τηλεθέασης στη παιδική ηλικία, που είναι συνδυασμός ακινησίας με σύγχρονη κατανάλωση σνακ, που είναι υψηλά σε θερμίδες, λίπος και αλάτι.  Η συμμετοχή των παιδιών σε δραστηριότητες εντός και εκτός του σπιτιού συμβάλλει πολύ ως μέτρο πρόληψης της παιδικής παχυσαρκίας.

Τέλος η πολιτεία με τη σειρά της, μπορεί να συμβάλει στα μέτρα πρόληψης, με την εφαρμογή ειδικών μαθημάτων πάνω σε θέματα διατροφής, με έλεγχο στα σχολικά κυλικεία και με περιορισμό της διαφημιστικής καμπάνιας επιβαρυντικών σνακ και Fast food σε ώρες τηλεθέασης παιδικής ζώνης.

www.my-family.gr

Share