Γυναικοκρατικά έθιμα στην ΑΜΘ!- (άρθρο αναγνώστριας)

Η «ημέρα της Μπάμπως» ή της «Μαμής» είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά θρακικά έθιμα που τελείται κάθε χρόνο στις 8 Ιανουαρίου στα χωριά της Βορειοανατολικής Ελλάδας. 

Η γιορτή αποσκοπεί στη γονιμότητα και είναι αφιερωμένη στην «Μπάμπω», μία γυναίκα μεγάλη σε ηλικία που παλαιότερα ήταν συνήθως και μαμή.

Με τη σοφία και την πείρα της βοηθούσε τις γυναίκες στον ερχομό της νέας ζωής. Γι’ αυτό το λόγο, οι γυναίκες του χωριού της αποδίδουν μία φορά τον χρόνο τις τιμές που της πρέπουν.

Το πρωί της 8^ης Ιανουαρίου, ανήμερα της Αγίας Δομνίκης, όλες οι παντρεμένες γυναίκες ντυμένες με τα καλά τους ρούχα και στολισμένες πηγαίνουν στο σπίτι της μαμής. Φέρουν μαζί τους μια πετσέτα, ένα σαπούνι ένα μπακιράκι (μεταλλικό κασπώ) με νερό, καθώς και φαγητά και ποτά.

Όταν φτάνουν στο σπίτι της μαμής, η κάθε γυναίκα ρίχνει νερό στην Μπάμπω για να πλύνει τα χέρια της με το σαπούνι που της έφερε και να τα σκουπίσει με την πετσέτα. Με αυτόν τον τρόπο, η μαμή εξασφαλίζει τα είδη που χρειάζεται σε κάθε γέννα και αυτή ανταποδίδει με κεράσματα και ευχές.

Έπειτα, η Μπάμπω κλωτσάει το μπακιράκι για να μάθει η έγκυος γυναίκα το φύλο του παιδιού της. Αν το μπακιράκι πέσει μπρούμυτα θα γεννήσει αγόρι ενώ αν πέσει ανάσκελα θα γεννήσει κορίτσι.

Αν η γυναίκα δεν είναι έγκυος τότε της καρφιτσώνει στο πέτο ένα λουλούδι, λέγοντάς της να της φέρει ένα παιδί όμορφο όπως και το λουλούδι αυτό.

      

Η μαμή με τη συνοδεία των γυναικών περιδιαβαίνει τους δρόμους του χωριού με τραγούδι και χορό, δίνοντας ευχές για τεκνοποιία και υγεία. Το απόγευμα καταλήγει στο καφενείο του χωριού, από το οποίο διώχνουν όλους τους άνδρες. Εκεί συνεχίζεται το γλέντι και ο χορός μέχρι αργά το βράδυ και αφορά μόνο τις γυναίκες, ενώ το κρασί, οι πίτες και τα φαγητά είναι άφθονα.

Οι άνδρες την ημέρα αυτή, μια και είναι παράδοση να λείπουν οι γυναίκες από το σπίτι, αναλαμβάνουν τις δουλειές του σπιτιού. Είναι αποκλεισμένοι από αυτήν τη γιορτή κι αν κάποιος τολμήσει να μπει στη συντροφιά τους, τον διώχνουν αφού πρώτα τον καταβρέξουν ή του πάρουν το καπέλο (το οποίο δεν επιστρέφεται αν δεν φέρει ένα ποτό).

Το δρώμενο αυτό τελείται με μικρές παραλλαγές, ενώ συμπληρώνεται και με ζωόμορφες μεταμφιέσεις των κατοίκων, οι οποίοι ζωσμένοι με κουδούνια και νταούλια περιφέρονται μόνοι τους ή σε ορισμένα μέρη μαζί και με καμήλα.

Η «ημέρα της Μπάμπως» συναντάται στο Ν. Ροδόπης (Ξυλαγανή, Προσκυνητές, Νέα Πέτρα, Στρύμη, Διώνη, Κρωβύλη, Σάππες, Ίμερος, Φανάρι, Ροδίτης), στο Ν. Ξάνθης (Νέα Κεσσάνη, Ξυλαγανή, Μάγγανα), στο Ν. Δράμας (Πετρούσα, Βώλακας, Καλή Βρύση), στο Ν.Σερρών (Μονοκκλησιά) και σε πολλά μέρη του Έβρου (όπως στην Νέα Βύσσα, στη Στρύμη και στο Θούριο).

Σ.Αναστασιάδου

Η φωτογραφία είναι από την ιστοσελίδα http://ipatrida.wordpress.com

Share