Το μετά μιας πύρινης καταστροφής

Γράφει ο  Μάνδαλος Παναγιώτης. 

Ο κ. Παναγιώτης Μάνδαλος είναι Βιολόγος, Υποψήφιος Διδάκτορας του Εργαστηρίου Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος στο Τμήμα Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και εργάζεται στο Περιφερειακό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, (Π.Ε.Δ.Υ Α.Μ.Θ.)  .e-mail: panosmandalos@yahoo.gr

Το πέρασμα της φωτιάς από ένα δάσος είναι καταστροφικό. Η πύρινη μανία απανθρακώνει και εξαφανίζει τοπία και υπάρξεις που η φύση

Το μεγαλύτερο πλήγμα σε πρώτη φάση το δέχονται τα άγρια ζώα που πολλά αποδεκατίζονται και στην φυγή τους ίσως πολλές φορές όταν,  όπως λέμε λαμπαδιάζουν, τρέχοντας για να σωθούν μεταφέρουν την φωτιά και σε άλλα σημεία προκαλώντας καινούργιες εστίες. Τα εναπομείναντα που έχουν καταφύγιο την φύση μη έχοντας τροφή και νερό και ζαλισμένα από τους καπνούς είναι έρμαια των καιρικών συνθηκών και των διωκτών τους, μη έχοντας την φυσικά προστασία του δάσους.

Βέβαια μετά από μια 10 ετία θα ξαναδημιουργηθεί το δάσος με τα επιβιώσαντα δέντρα που μπορεί μερικά να ξαναπρασινίσουν και από τους σπόρους που είναι ανθεκτικότεροι στις υψηλές θερμοκρασίες. Βέβαια αν το μεγάλο κτήνος, ο άνθρωπος, το επιτρέψει και δεν ξαναβάλει φωτιά γιατί μετά η καταστροφή είναι μη αναστρέψιμη.

Ο παράγοντας κλίμα είναι ο δεύτερος παράγοντας που επηρεάζεται από την πυρκαγιά. Το δάσος και εξαρτάται από το είδος του δάσους, φτιάχνει το δικό του μικροκλίμα στην περιοχή προστατεύοντας από την αφυδάτωση το έδαφος και τους καλοκαιρινούς μήνες απορροφώντας τις ηλιακές ακτινοβολίες που είναι χρήσιμες για την αναπνοή του προστατεύει και τα υπόγεια και επίγεια νερά από την βίαιη εξάτμιση.

Τον χειμώνα με τα φυλλώματα του και τις ρίζες του κατακρατεί τις βροχές και τα χιόνια που πέφτουν αργά στο τέλος στην γη δίνοντας της την ευκαιρία να τις απορροφήσει και να μην χαθεί το πολύτιμο νερό. Φυσικά και η αναλογία σε οξυγόνο διαταράσσεται μιας και το δάσος είναι ο φυσικός εμπλουτιστής της περιοχής και με την απουσία του σίγουρα υπάρχει μια επιδείνωση της κατάστασης. Ακόμα η πυρκαγιά αυξάνει τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην περιοχή.

Οι βροχοπτώσεις που αναφέραμε όταν είναι βίαιες δεν μπορούν να σταματήσουν και παρασύρουν ότι βρουν στο πέρασμα τους. Σχηματίζονται ορμητικοί χείμαρροι με απότομες ροές και καταστροφικές συνέπειες για κατοικημένες και αγροτικές περιοχές καθώς και για το περιβάλλον. Επίσης είναι και βασικές αιτίες της διάβρωσης του εδάφους και της απώλειας εύφορων περιοχών. Επίσης το λιώσιμο των χιονιών αποφέρει το ίδιο αποτέλεσμα. Τα αντιπλημμυρικά έργα μετά από μια καταστροφή πρέπει να είναι το πρώτο μέλημα της πολιτείας.

Όπως είπαμε και προηγουμένως ένα άλλο πρόβλημα που δημιουργείται είναι η χημική σύσταση του εδάφους και του αέρα. Σε υψηλές θερμοκρασίες υπάρχει η περίπτωση δημιουργίας διοξινών που με τον αέρα μπορεί να μεταφερθούν μακριά και να ρυπάνουν τον υδροφόρο ορίζοντα. Επίσης όταν η διοξίνη επικάθεται σε χόρτα και φυτά αποτελεί και παράγοντα κινδύνου για την κτηνοτροφία.

Σε περιοχές με πυρκαγιές στα δάση βρέθηκαν αυξημένα επίπεδα διοξινών. Επίσης η χημική σύστασης του εδάφους με την απανθράκωση προκαλεί λιγότερη ευφορία για την ανάπτυξη των φυτών μια και έχουμε και όξυνση των εδαφών. Επίσης η χρήσης θαλάσσιου νερού από τις ρίψεις των αεροσκαφών προκαλούν υφαλμύρωση της περιοχής. Βέβαια το φαινόμενο είναι παροδικό μιας και με τις βροχές επανέρχεται η κατάσταση στη ισορροπία της. Η απόπλυση των περιοχών αυτών μεταφέρει τα υπολείμματα άνθρακα και προς τις πεδιάδες οπότε έχουμε και εκεί μια όξυνση των χωμάτων.

Η διαφοροποίηση και της σύστασης του αέρα μεταξύ οξυγόνου και άφθονου διοξειδίου του άνθρακα που απελευθερώνεται κατά την καύση επηρεάζει το μικροκλίμα της περιοχής με υψηλότερες θερμοκρασίες λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου. Επίσης τα μικροσωματίδια που απελευθερώνονται κατά την καύση μπορεί να προκαλέσουν αναπνευστικές διαταραχές σε άτομα με αναπνευστικά προβλήματα.  Η καύση της βιομάζας ελευθερώνει στην ατμόσφαιρα χημικούς και φυσικούς ρύπους όπως αιωρούμενα μικροσωματίδια αποτελούμενα από σκόνη και ιπτάμενη τέφρα και μίγμα διοξινών και φουρανίων.

Η επαναφορά του δάσους επέρχεται σε περίοδο από πενταετίας και μετά και όπως είπαμε αν αυτό αφεθεί στην ηρεμία του. Κατά την περίοδο αυτή πρέπει να απαγορευθεί πλήρως η βοσκή, μιας και τα βλαστάρια των δέντρων είναι εύκολη λεία των φυτοφάγων ζώων καθώς και γεωργικές και άλλες  δραστηριότητες με μόνες εξαιρέσεις τα έργα για την αποφυγή πλημμύρων και συγκράτησης του γόνιμου εδάφους.

Share