Αφιέρωμα στο νομό Δράμας - Μέρος 3/4

Προσοτσάνη-Νευροκόπι-Παγονέρι

Γραφικά χωριά με φιλόξενους κατοίκους

Η Προσοτσάνη, διάσημη στο παρελθόν από την καλλιέργεια καπνού, αποτελεί ιδανική αφετηρία για εκδρομή στο Σπήλαιο του Αγγίτη και το Μενοίκιο Ορος. 

Λίγοι οι κάτοικοι στο Παγονέρι, που χαρακτηρίστηκε παραδοσιακός οικισμός εδώ και περίπου μία δεκαετία, χάρη στα μακεδονικής αρχιτεκτονικής σπίτια του.

Πριν φύγετε, ωστόσο, αξίζει να δείτε μια πόλη που υπήρξε εμπορικό αλλά και πολιτιστικό κέντρο της περιοχής. Στην κεντρική πλατεία Δημοκρατίας, θα δείτε παλιά κτίρια, κτίσματα των αρχών του 1900, ενώ στους γύρω δρόμους θα βρείτε παλιά καπνομάγαζα, παλιές αποθήκες καπνού, αλλά και πλατείες και μικρά πάρκα για περίπατο κάτω από τα πεύκα.

Αδικημένο από τα δελτία καιρού, που το χρησιμοποιούν ως σημείο αναφοράς ψύχους, το Νευροκόπι φέρει απρόθυμα τον τίτλο της "πιο παγωμένης πόλης της Ελλάδας". Ωστόσο, οι κάτοικοί του είναι πολύ θερμοί και φιλόξενοι και ανοίγουν τις πόρτες των σπιτιών τους στους επισκέπτες για έναν καφέ ή ένα κέρασμα.

Ποντιακής καταγωγής οι περισσότεροι κρατούν τις παραδόσεις και την πολύ ενδιαφέρουσα γαστρονομική τους παράδοση. Η πόλη, που χωρίζεται στα δύο από ρέμα, έχει αρκετά παλιά σπίτια και τον ναό του Αγίου Δημητρίου με το μεγάλο καμπαναριό. Οι εικόνες του τέμπλου αποδίδονται στον λαϊκό ζωγράφο Γεωργίου. Λίγο πιο έξω από το Νευροκόπι βρίσκεται το πιο γραφικό χωριό της Δράμας, το όμορφο Παγονέρι, που οφείλει το όνομά του στο κρύο νερό που πηγάζει από τις δύο κρήνες του χωριού.

Το 1983 κηρύχθηκε παραδοσιακός οικισμός, κάτι που οφείλει στα πετρόκτιστα σπίτια μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής. Αξίζει να επισκεφθείτε την πλατεία του χωριού, ένα μπαλκόνι με θέα στο βουνό Φαλακρό.

Δοξάτο-Κύργια

Ζωντανό μουσείο αρχιτεκτονικής

Σε ένα πολυτελές κτίριο των αρχών του 1900, που σήμερα λειτουργεί ως Πνευματικό Κέντρο, στεγάζεται η Βιβλιοθήκη του Δοξάτου.

Το Δοξάτο, που καταστράφηκε συθέμελα από τον βουλγαρικό στρατό το 1913, ξαναχτίστηκε υπομονετικά και σήμερα είναι ένα ζωντανό μουσείο αρχιτεκτονικής, που ενώνει νεοκλασικά κτίρια, τούρκικους μαχαλάδες και βιομηχανικά οικήματα σε ένα αρμονικό, αισθητικά, σύνολο.

Η ρυμοτομία της πόλης έγινε από Γάλλους μηχανικούς το 1923, με αποτέλεσμα η πόλη να είναι άνετη και πολύ εύκολη στην περιήγηση. Κοντά στο Δοξάτο βρίσκονται οι Πηγές Κεφαλαρίου, ένας χώρος αναψυχής με πάρκο, λιμνούλες και μικρούς καταρράκτες.

Αξιοθέατο αποτελεί η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, κτίσμα του 1867, που θυμίζει καθολική εκκλησία καθώς φτιάχτηκε από Αυστριακό αρχιτέκτονα. Υπέροχος είναι ο διάκοσμος και το ξυλόγλυπτο τέμπλο, με τις εικόνες, δωρεές των καπνεμπόρων του 1870.

Ανήμερα του Αγίου Αθανασίου (στις 2 Μαΐου) γίνονται στο Δοξάτο ιπποδρομίες, έθιμο που μεταφέρεται από την αρχαιότητα και προέκυψε από τη σχέση των τότε κατοίκων, των Ηδωνών, με τα άλογα. Το έθιμο αναβίωσε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, όταν συνδέθηκε και με την εθνική αφύπνιση των Ελλήνων.

Καπναποθήκη στο Δοξάτο. Το χωριό έγινε διάσημο στον Μεσοπόλεμο από την καλλιέργεια των «μπασμάδων», από τα πλέον εκλεκτά καπνά της περιοχής.

Κοντά στο Δοξάτο βρίσκεται και ένα μικρό χωριουδάκι, τα Κύργια, που πήρε την ονομασία του από το τουρκικό Kir που σημαίνει "ξερός τόπος". Στο χωριό ζουν λίγοι κάτοικοι, κυρίως Πόντιοι πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής του '22.

O Κώστας Ελευθεριάδης, ο «γερακάρης» από τα Κύργια, με ένα από τα εξημερωμένα γεράκια του, που έχει μάθει να πετά ελεύθερο και να επιστρέφει στο χέρι του.

Ωστόσο, το χωριό έχει αποκτήσει ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον λόγω του Πάρκου Αρπακτικών Πτηνών, που δημιούργησε εκεί ο Κώστας Ελευθεριάδης, εκπαιδευτής γερακιών. Το πάρκο 10 στρεμμάτων έχει ως βασικό στόχο να δώσει την ευκαιρία στους επισκέπτες να γνωρίσουν και να αγαπήσουν τα απειλούμενα αρπακτικά πτηνά της Ελλάδας. Τα γεράκια εξημερώνονται και πετούν ελεύθερα στο πάρκο, ορισμένα δε κάθονται και στα χέρια των επισκεπτών οι οποίοι φορούν ένα ειδικό γάντι. (Τηλ. πάρκου: 25210 71 444, 25210 71 444, 6934686917, 6934686917, www.arpaktika.gr).

Το χωριό όμως είναι διάσημο και για τον φοβερό μαστιχωτό χαλβά του, που πρωτο-φτιάχτηκε εδώ το 1900 από την οικογένεια Ελευθερίου. Από τότε η επιχείρηση έχει περάσει από τα χέρια τριών γενεών και σήμερα τα ηνία κρατάει ο Λευτέρης Ελευθερίου. Το κατάστημα δεν βρίσκεται πλέον μέσα στα Κύργια, αλλά σε ένα παραδοσιακό, πέτρινο κτίριο, στο 14ο χλμ. Δράμας-Καβάλας. (τηλ. 25210 71311, 25210 71311). Αξίζει να το αναζητήσετε και εκτός από τον μαστιχωτό χαλβά να δοκιμάσετε χαλβαδομπουκιές, ταχίνι (λευκό ή μαύρο ολικής αλέσεως), σουσαμόπιτα, γλυκά κουταλιού και μαρμελάδες.

Παρανέστi Θερμιά

Τοπία άγριας ομορφιάς

Μια εναλλακτική και πιο "άγρια", λόγω μη ομαλού οδικού δικτύου, διαδρομή θα σας φέρει (καιρού επιτρέποντος) κοντά στις ασύγκριτες φυσικές ομορφιές του δραμινού τοπίου. Θα ξεκινήσετε από το Παρανέστι που απέχει 40 χιλιόμετρα περίπου από τη Δράμα. Πρόκειται για το ιστορικό κεφαλοχώρι της περιοχής, που μέχρι το 1928 ονομαζόταν Μπούκια. Εχει 700 περίπου κατοίκους και είναι χτισμένο στην κοιλάδα του Νέστου, με πολλά νερά και πυκνά δάση να το αγκαλιάζουν.

Στο Παρανέστι μπορείτε να πάρετε μια πρώτη γεύση από το μεγαλείο της φύσης στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Παρανεστίου (τηλ. 25240 21010, 25240 21010). Από εδώ, μπορείτε να κάνετε μια εκδρομή στον πιο κοντινό καταρράκτη του Αχλαδορέματος, της Αγίας Βαρβάρας, που απέχει περίπου 20 χιλιόμετρα. Η διαδρομή θα σας φέρει κοντά στη θέση Πανόραμα, που όπως μαρτυράει και το όνομά της, προσφέρει πανοραμική θέα προς το Φρακτό, αλλά και προς την πανέμορφη τεχνητή λίμνη του Νέστου και στο φράγμα της Πλατανόβρυσης.

Στις παρυφές του δάσους Φρακτού βρίσκονται τα Θερμιά, που έως το 1928 ονομάζονταν Ιλιτζέ. Ο δρόμος που οδηγεί εδώ είναι άσφαλτος και χαμένα μέσα στην πυκνή βλάστηση, θα συναντήσετε τα Λουτρά Θερμιών (Ιλιτζέ) Νέστου.

Καθώς η δόμηση στην περιοχή έχει απαγορευτεί, το μόνο πέτρινο κτίσμα είναι το παλιό θολωτό λουτρό, που σήμερα περιστοιχίζεται από έναν τσιγκομαχαλά, με διάσπαρτες γούρνες (κοινόχρηστες και ιδιωτικές).

Το νερό στα λουτρά των Θερμιών έχει τη... δυσθεώρητη θερμοκρασία των 55 βαθμών και θέλει πολύ κουράγιο για να το αντέξεις. Για το λουτρό σας στα Θερμιά θα πληρώσετε ένα συμβολικό αντίτιμο στο σύλλογο "Οι Αγιοι Θεόδωροι", που διαχειρίζεται τα λουτρά. Πληροφορίες θα πάρετε από τον Δήμο Παρανεστίου στο τηλ. 25240 22333, 25240 22333.

Δείτε όλα τα αφιερώματα εδώ

Κείμενο: Νέλλη Καψή

Φωτογραφίες: Κλαίρη Μουσταφέλλου

Share