Αφιέρωμα στο νομό Δράμας - Μέρος 2/4

Μαγευτικές αποδράσεις

Αφήνοντας την πόλη είναι σαν να μπαίνετε σε ένα μαγικό βιβλίο. Κάθε κατεύθυνση που θα χαράξετε, είναι και ένα ξεχωριστό κεφάλαιο, με σελίδες γεμάτες εικόνες που μένουν ανεξίτηλες στη μνήμη.

Το δάσος του Φρακτού, το μοναδικό παρθένο δάσος της Ελλάδας.

Είναι η ίδια η φύση που αφηγείται και καθώς γυρίζουν οι σελίδες αποκαλύπτονται υπέροχα τοπία, παρθένα δάση, θερμές πηγές, ψηλά και άγρια βουνά, κομμάτια ιστορίας και παράδοσης. Σας παρουσιάζουμε τις δέκα καλύτερες αποδράσεις με ορμητήριο την πόλη, όμως υπάρχουν δεκάδες ακόμα ιδιαίτερες γωνιές που περιμένουν να τις ανακαλύψετε

ΦΡΑΚΤΟ

Το πολυτιμότερο δάσος της Ευρώπης.

Το παρθένο δάσος Φρακτού, ένας παράδεισος κρυμμένος στο βορειοανατολικό τμήμα του Νομού Δράμας.

"Μα καλά", θα αναρωτηθεί κάποιος, "μπορούμε να μιλάμε για παρθένο δάσος στην Ελλάδα;" Η απάντηση είναι ένα ηχηρό "ναι!" Ο χαρακτηρισμός "παρθένο" σημαίνει ότι η φυσική εξέλιξη του δάσους (έκτασης περίπου 6.000 στρεμμάτων) παραμένει ανεπηρέαστη από την ανθρώπινη δραστηριότητα για τουλάχιστον 500 χρόνια, γεγονός που το καθιστά μοναδικό στην Ελλάδα.

Το δάσος Φρακτού, που οι ντόπιοι ονομάζουν Ζαγκραντένια χρησιμοποιώντας το βουλγαρικό τοπωνύμιο, έχει καταγραφεί ως "παρθένο" ήδη από το 1979, ενώ το 1980 κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο της φύσης.

Περιφερειακά του δάσους εκτείνεται μια ευρύτερη προστατευτική ζώνη, που τελεί υπό καθεστώς μερικής προστασίας, καθώς απαγορεύονται η βοσκή και το κυνήγι, ενώ επιτρέπονται η ελεγχόμενη υλοτομία και η δασική αναψυχή.

Γεγονός, όμως, είναι ότι ο χαρακτηρισμός "παρθένο" σημαίνει ταυτόχρονα "μη επισκέψιμο", τουλάχιστον στο εσωτερικό του τμήμα. Προσβάσιμη για τους ταξιδιώτες είναι μόνο η περιφερειακή ζώνη του Φρακτού, που για να την επισκεφτείτε θα πρέπει να πάρετε άδεια από το Δασαρχείο (τηλ. 25210 34093,25210 34093, 25210 34074, 25210 34074).

Μη νομίσετε, πάντως, ότι αυτή στερείται ομορφιάς: έχει ακριβώς την ίδια φύση, με πολύ μεγάλα δέντρα, λουλούδια, μονοπάτια και επιπλέον έξι εντυπωσιακούς καταρράκτες που δημιουργούνται από τα νερά του Αχλαδορέματος. Αυτονόητο είναι ότι στο δάσος είμαστε απλοί επισκέπτες και οφείλουμε να διατηρήσουμε αδιατάρακτη την ισορροπία του.

ΠΗΓΕΣ ΑΓΓΙΤΗ

Το μεγαλύτερο σπήλαιο της Ελλάδας

Σε απόσταση περίπου 25 χιλιομέτρων από την πόλη της Δράμας, κοντά στην Προσοτσάνη βρίσκεται το μεγαλύτερο σε μήκος και όγκο σπήλαιο της Ελλάδας. Πρόκειται για το σπήλαιο Πηγών Αγγίτη ή αλλιώς Μααρά, στους νότιους πρόποδες του Φαλακρού, όπου μέσα από τα έγκατα της γης πηγάζει ο παγωμένος ποταμός Αγγίτης.

Το εντυπωσιακό αυτό σπήλαιο οφείλει τη δημιουργία και την ύπαρξή του στη μορφολογία του εδάφους της γύρω περιοχής, με τα ασβεστολιθικά πετρώματα του Όρους Φαλακρού και τη λεκάνη του Νευροκοπίου να διοχετεύουν ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους τα νερά τους στα έγκατα της γης, λαξεύοντας το σπήλαιο.

Καταπληκτικά πετρώματα και σταλακτίτες στολίζουν το Σπήλαιο των Πηγών Αγγίτη.

Ήδη στην είσοδο του σπηλαίου είναι εμφανής η ξεχωριστή ομορφιά του, με το ποτάμι να εξέρχεται ορμητικό από τα έγκατα της γης και τον διαμορφωμένο χώρο και το αναψυκτήριο να είναι πνιγμένο στο πράσινο.

Η προ...ιστορία του σπηλαίου άρχισε πριν από περίπου 30.000 χρόνια, ενώ ανασκαφές στο σπήλαιο και τη γύρω περιοχή έχουν φέρει στο φως λίθινα εργαλεία και οστά προϊστορικών ζώων (ρινόκερου, μεγάκερου, μαμούθ), κάποια από τα οποία εκτίθενται σήμερα στο Μουσείο Δράμας.

Σε απόσταση 1.100 μέτρων περίπου από την είσοδο βρίσκεται η επιβλητική αίθουσα Ακρόπολη, η μεγαλύτερη αίθουσα που έχει ανακαλυφθεί σε ελληνικό σπήλαιο (μήκους 120, πλάτους 65 και ύψους 45 μέτρων), που εντυπωσιάζει με το μέγεθος, τον διάκοσμο, αλλά και το ποτάμι που τη διαρρέει, δημιουργώντας υπόγειες όχθες και βραχώδεις σχηματισμούς, ένα πραγματικά απόκοσμο σκηνικό.

Τα νερά του ποταμού Αγγίτη, που πηγάζει από άγνωστο σημείο μέσα στο σπήλαιο, ξεχύνονται στη θέση Πηγές, λίγα μέτρα μακριά από την τεχνητή είσοδο του σπηλαίου.

Η Αίθουσα του Μύλου, στο Σπήλαιο Πηγών Αγγίτη, με τον παλιό υδροτροχό, που χρονολογείται από την εποχή της Τουρκοκρατίας.

Εκεί θα δείτε το γεφύρι με τις εννέα σιδερένιες πόρτες, που φτιάχτηκαν για να εκτρέπουν τα νερά σε περίπτωση ανάγκης. Το σπήλαιο Πηγών Αγγίτη είναι ανοικτό 365 μέρες τον χρόνο (τηλ. 25220 60.460, www.spilaio-aggiti.gr).

ΕΛΑΤΙΑ

Δάση ερυθρελάτης και σημύδας, καταρράκτες και σπάνια είδη φυτών και ζώων

Τον χειμώνα το δασικό χωριό Ελατιάς είναι σχεδόν έρημο, όμως μόλις λιώσουν τα χιόνια γεμίζει από επισκέπτες.

Στα βόρεια του νομού, στο τρίγωνο που περικλείεται από τους ορεινούς όγκους της Δυτικής Ροδόπης, του Φαλακρού και των Ορέων Λεκάνης κρύβεται ένα πανέμορφο δάσος, με το τραχύ όνομα Καραντερέ ή το πιο εκλεπτυσμένο και σύγχρονο "Δάσος Ελατιάς". Μαρτυρίες αναφέρουν ότι στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν η κατάφυτη σήμερα περιοχή του δασικού χωριού Ελατιά ήταν λιβάδι. Ο δρόμος που οδηγεί στο δάσος Ελατιάς, με τις πολλαπλές επιλογές για πεζοπορία, εκδρομές, πικνίκ και χαλάρωση, ξεκινά από τη Δράμα και αρχικά περνάει από τους οικισμούς Μοναστηράκι και Ταξιάρχες.

Το δασικό χωριό Ελατιάς είναι το τέλειο ορμητήριο για να εξερευνήσετε τα γύρω δάση σε χωμάτινες διαδρομές για 4Χ4 οχήματα.

Οι οικισμοί αναβαπτίστηκαν το 1928, αφήνοντας για πάντα τα προηγούμενα ονόματά τους. Ετσι, το σλαβικό Δράνοβο έγινε Μοναστηράκι και το τουρκικό Μαχαλετζίκ μετονομάστηκε αρχικά σε Ταξιάρχη, για να γίνει αργότερα Ταξιάρχες.

Εδώ απαντώνται τα μοναδικά στην Ελλάδα δάση ερυθρελάτης και σημύδας, ενώ η ομορφιά των τοπίων είναι πραγματικά μοναδική, με τα πυκνά δάση να διακόπτονται από απλωτά λιβάδια, που αυλακώνονται από κρυστάλλινα ποταμάκια και την άνοιξη είναι στρωμένα με χαλιά από αγριολούλουδα. Η παρουσία του ανθρώπου είναι πρακτικά ανύπαρκτη στο δάσος Ελατιάς, με εξαίρεση το δασικό χωριό, που βρίσκεται σε υψόμετρο 1.500, μέσα σε δάσος με έλατα.

To δασικό χωριό είναι ιδιοκτησία της Δασικής Υπηρεσίας, και μπορείτε να φιλοξενηθείτε, αρκεί να προηγηθεί συνεννόηση με το Δασαρχείο Δράμας (25210 34093, 25210 34093, 25210 34074, 25210 34074). Στα δυτικά του Δασικού Χωριού υπάρχει και το δασικό εργοτάξιο Μεγάλη Παναγιά, από όπου αρχίζουν τα δάση της σημύδας.

Φράγματα και τεχνητές λίμνες Νέστου

Θαύματα της φύσης και του ανθρώπου

Το νέο γεφύρι του Παππά χτίστηκε πάνω από το παλιό πέτρινο γεφύρι που σκεπάστηκε από τα νερά του ποταμού Νέστου.

Διχοτομώντας νοητά τα τεράστιας έκτασης τοπία της μεθορίου στο βόρειο τμήμα του Νομού Δράμας, ο ποταμός Νέστος συγκρατείται από φράγματα, πλαταίνει την κοίτη του και δημιουργεί τεχνητές λίμνες (Λευκογείων, Θησαυρού, Πλατανόβρυσης), που ξεκίνησαν ως τεχνικά έργα και σήμερα αποτελούν αξιοθέατα που δεν πρέπει να χάσετε. Ακολουθώντας τον δρόμο που συνδέει το Παρανέστι με τη Δράμα, στο 1ο χιλιόμετρο βλέπετε τη γέφυρα του Νέστου και ύστερα από 2 χλμ. στρίβετε δεξιά προς Θησαυρό.

Ο ποταμός Νέστος κυλάει κάτω από το γεφύρι Παππά και πάει να συναντήσει τη θάλασσα στην Ξάνθη, σχηματίζοντας ένα μεγάλο δέλτα.

Το πρώτο φράγμα που θα δείτε είναι της Πλατανόβρυσης, με τρεις τεράστιες θύρες που απελευθερώνουν το νερό το οποίο συγκεντρώνεται στη δυτική πλευρά του φράγματος. Το επόμενο φράγμα, το φράγμα Θησαυρού, είναι ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης με ύψος 175 μ. και υπερθαλάσσιο υψόμετρο 390 μέτρα. Η επιφάνεια της τεχνητής λίμνης που δημιουργείται είναι 18 τετρ. χλμ. με το υψόμετρο της στάθμης της στα 320 με 380 μέτρα.

Τα χωριά της παράδοσης

Πανάρχαια έθιμα διασώζονται αλώβητα μέχρι σήμερα...

Στη Δράμα ο λαϊκός πολιτισμός δεν είναι φολκλόρ. Παρουσιάζει αληθινό ενδιαφέρον όχι μόνο για τον πλούτο του και για την καθαρότητα της έκφρασης των επιμέρους μορφών του, αλλά και για την αναβίωση στοιχείων της αρχαιοελληνικής παράδοσης. Τα χωριουδάκια Βώλακας, Πετρούσσα, Καλή Βρύση και Μοναστηράκι είναι μικρές κιβωτοί αρχαίων και βυζαντινών δοξασιών που αξίζει να γνωρίσει κάθε επισκέπτης. Στο χωριό Μοναστηράκι και στο χωριό Βώλακας στις 7 Ιανουαρίου, αναβιώνει το διονυσιακό έθιμο των "Αράπηδων".

Οι "Αράπηδες", με μακριές υφαντές μαύρες κάπες, ψηλές κουκούλες από δέρμα κατσίκας και βαριά κουδούνια στη μέση, οι "Τσολιάδες" με την εθνική φορεσιά και οι "Γκιλίγκες" με την τοπική γυναικεία φορεσιά, προκαλούν με τον χορό τους τις δυνάμεις της φύσης να φέρουν καρποφορία στη γη και γονιμότητα σε ζώα και ανθρώπους. Στο χωριό Καλή Βρύση την ίδια μέρα βγαίνουν οι "Μπαμπόγεροι" που γυρνούν τρεις μέρες στους δρόμους χορεύοντας.

Ενας από τους μουσικούς του χωριού Καλή Βρύση, ο κ. Κόττας, που παίζει γκάιντα.

Το χωριό Καλή Βρύση έχει και μεγάλη μουσική παράδοση, που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά. Μια άλλη πλευρά του πολιτισμού παρουσιάζεται στο χωριό Πετρούσσα, που μπορεί να είναι μικρό σε μέγεθος, αλλά έχει ένα μεγάλο πέτρινο θέατρο, κτισμένο μέσα σε φαράγγι. Μεταξύ της σκηνής και των 4.500 θέσεων των θεατών που βρίσκονται αμφιθεατρικά χτισμένες περνάει το ρέμα και τα δύο τμήματα του θεάτρου συνδέονται με δύο μικρά γεφυράκια: ένα ξύλινο και ένα πέτρινο. Εκεί διοργανώνονται τα βράδια του καλοκαιριού ιδιαίτερες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Ο κ. Κουγιουμτζής είναι αυτοδίδακτος λαϊκός ζωγράφος που ζει στο χωριό Πετρούσα. Τα έργα του κοσμούν και το Δημαρχείο Δράμας.

Κείμενο: Νέλλη Καψή

Φωτογραφίες: Κλαίρη Μουσταφέλλου

Share